هنر آینه کاری یکی از هنرهای تزیینی ایران است و عمدتاً در تزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن متبرکه کاربرد دارد و شاید فلسفه به کار بردن هنر آینه کاری برای تزیین اماکن متبرکه و حرم امامان و امام‌زادگان که به اعتقاد شیعیان جلوه‌های نور خداوند در زمین هستند همین تناسب و تلفیق نور ظاهری و باطنی باشد که تجسم نور بودن ائمه(ع) را در ذهن متجلی می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها، یکی از ویژگی‌های هنر که سبب ماندگاری و تأثیرگذاری آن می‌شود برقراری ارتباط ظاهر و باطن، تصور و تصویر و روح و جسم اشیاء است که هرچه تناسب بیشتری برقرار شود ماندگاری و اثرگذاری آن بیشتر می‌شود.
هنر آینه کاری که یکی از شاخه های هنرهای تزیینی ایران است و عمدتاً در تزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن متبرکه کاربرد دارد از جمله هنرهایی است که حاصل آن بازتاب پی در پی نور در قطعات بی شمار آینه و ایجاد فضائی پر نور، دل انگیز و رؤیایی می‌شود و شاید فلسفه به کار بردن این هنر برای تزیین اماکن متبرکه و حرم امامان و امام‌زادگان که به اعتقاد شیعیان جلوه های نور خداوند در زمین هستند همین تناسب و تلفیق نور ظاهری و باطنی باشد که تجسم نور بودن ائمه(ع) را در ذهن متجلی می‌کند.
آینه‌کاری نوعی تزیین داخلی ساختمان، با چسباندن قطعه‌های کوچک آینه به شکل‌های هندسی و گل و بته های مختلف است که در این رشته هنری، هنرمند آینه کار با استفاده از شیشه و برش آن به اشکال متنوع، فضایی درخشان و زیبا در بناها می آفریند که از بازتاب نور در قطعات بی شمار آینه تشعشع، درخشش و زیبایی در تزیینات بناها ایجاد می شود.
حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها نیز از این هنر که از ابداعات معماران ایرانی در قرن دهم هجری قمری بوده است بی بهره نمانده و نماد این هنر در حرم مطهر بانوی کرامت ایوان بزرگی است که در صحن امام رضا علیه السلام حرم مطهر واقع شده است و به خاطر آینه کاری زیبایی که دارد به این نام معروف شده است از زیبایی خاصی برخوردار است؛ این بنای هنری و زیبا همزمان با اتمام ساخت در سال ۱۳۰۳ قمری آینه کاری شد و در سال ۱۳۴۵ شمسی نیز آینه کاری آن تجدید شده است در قسمت غربی با تالارچه های دو طبقه جنبین و گلدسته‌های بلند و زیبایی در فراز آن داری سبک خاصی می‌باشد و در ادامه به معرفی این ایوان می پردازیم.
ایوان آینه هنری نفیس اثر استاد حسن معمار قمی هنرمند مشهور دوره قاجاریه می باشد و مشخصات این ایوان به این شرح است که در مدخل حرم از جانب شرقی به ارتفاع ۱۴.۸۰ متر و عرض ۷.۸۷ مترو دهانه ۹ متر به صورت رفیع قرار دارد و به خاطر پوشش آینه آن به ایوان آینه مشهور است، این ایوان همزمان با بنای صحن بنا گردیده. اِزاره این ایوان به اندازه ۱.۲۰ متر از سنگ مرمر خوش نقش پوشیده شده است و سنگ های بلند به کار گرفته شده در آن با کمبود وسایل آن زمان اعجاب انگیز است. در بالای اِزاره در قسمت داخلی ایوان قاب آینه ای قدی و غیرقدی با نقش‌های بدیع و تابلو نفیس مزین شده است.
این ایوان که به سعی محمد مهران در سال ۱۳۴۵ شمسی تجدید مرمت شده است در میان ایوان کتیبه ای کمربندی حجاری شده از سنگ مرمر سفید و شفاف به عرض ۳۰ سانتی متر و و طول ۲۳.۴۰ متر به خط ثلث نسخ رجبعلی مشهدی نصب شده است که آیه شریفه «الله نور السماوات و الارض…» روی آن حک شده است.
در دو سمت مدخل این ایوان دو کفشداری واقع است و اِزاره ورودی آن از سنگ‌هایی ساخته شده که بر روی آنها نقش کفشداری به صورت زیبا حجاری شده است. سقف چوبی کفشداری های مزبور اثر ملاحسین نجارباشی که دارای قالب بندی، آلت سازی، منبت و قطعات نازکی از آینه می‌باشد، با خطوط رنگین تزیین یافته است.
در جلوی این ایوان با شکوه چهار ستون سنگی بلند استوانه‌ای به ارتفاع ۱۰ متر با تزئینات مارپیچی و سرستون‌های بدیع وجود دارد که میانه آنها به صورت طاقبندهای قوسی جلوه ای زیبا به نمای ایوان داده است.
دو کفشکن کناری ایوان آینه به عرض ۳.۶۵ متر بر چهار ستون سنگ سیاه که دو ستون در زیر و دو ستون در بالا قرار گرفته بنا شده است و ارتفاع این ستون ها ۴.۵ متر می‌باشد.
گلدسته های ایوان آینه بلندترین گلدسته های آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها هستند که ارتفاع آنها از سطح بام ۲۸ متر و از روی زمین ۴۲.۸۰ متر و قطر آن ۳.۳۰ متر و محیط آن ۱۰.۵۰ متر است و هر کدام از مناره ها دارای ۷۸ پله می‌باشند.
